जनताको पसिनाबाट तिरेको कर सदुपयोग नभए थाहा नगरका जनता कर तिर्न वाध्य हुँदैनन
 |
अच्युतमप्रसाद ढकाल, निवर्तमान अध्यक्ष, नेकपा(एमाले) थाहा नगर कमिटी
|
जनताले बडो दुखका साथ मेहनत गरेर कमाएको पैसाबाट तिरेको करमा थाहा नगरपालिका जनप्रतिनिधीहरुले जनउत्तरदायी नभई निर्णय गरेका छन् । गत असार ३० गते सम्पन्न प्रथम नगर परिषदको बैठकबाट पारित बजेटमा भएका अनुमानित खर्चका विवरण हेर्दा त्यस्तै लाग्छ ।
यो बजेटको मुल अन्तरवस्तु विचार गर्दा कार्यकर्तालाई वनमारा उखेलेर बजेट सिध्याउने योजना त छँदैछ, जनप्रतिनिधी र कर्मचारीहरुलाई पनि जनताको मेहनतको कमाइबाट तिरेको करको अत्याधिक दुरुपयोग हुने देखिएको छ । जस्तैः जनप्रतिनिधीलाई मासिक तलव तोकिसकेपछि पनि फेरी ३२ लाख रुपैया वार्षिक भत्ता क ेका लागि ?
हुँदा हुँदा त काहिँ नसुनेको शीर्षक ‘आमन्त्रीत भत्ता’ भनेर समेत छुट्याइएको छ । नगरका योजना राम्रो भए–नभएको हेर्ने कर्तव्य जनप्रतिनिधीको हो । यो शिर्षकमा पनि प्रतिनिधीलाई भत्ता व्यवस्था गरिएको देख्दा आफैंलाई आफ्नो प्रतिनिधी भन्न लाज लागेर आएको छ ।
निर्वाचनका बेला जनाइएका सुशासन र मितव्ययिताका कुरा फगत ‘हावा गफ’ जस्तै भएको देखिन्छ । अर्को, ‘कहिँ नभएको जात्रा हाँडिगाँउमा’ भने झैं स्थानीय करबाट उठेको पैसाबाट कर्मचारीलाई स्थानीय भत्ता स्वरुप करिव ४० लाख छुट्याइएको छ । जबकी जतता र राष्ट्रको सेवा गर्ने शपथ खाएर आएका कर्मचारीहरुलाई नियमित रुपमा प्रशासन चलाउने बाहेक अतिरिक्त कामको भार नहुँदा पालुङ जस्तो सुगम ठाँउमा यो भत्ता किन ?
अर्को हामीलाई थाहा छैन नगर भित्रै मसलन्द उद्योग( कागज, कलम र मसि ) उद्योग स्थापना गर्न लाग्नु भएछ कि ? नत्र कार्यालय सञ्चालन (मसलन्द खर्च) ८५ लाख रुपैंया किन विनियोजन गरियो ?
त्यस्तै एक करोड ५० लाख भन्दा माथीको रकम शिर्षक नछुट्याई विविध भनेर किन राखियो ? यत्रो रकम यसरी राख्न मिल्ने कि नमिल्ने ?
सबै नगरका गाडि, जेसिबी तथा अन्य यन्त्र उपकरणहरु भर्खरै खरिद गरिएका नयाँ छन् । तिनका नाममा मर्मत संभार भनेर समेत २५ लाख ७५ हजार मर्मत खर्चका नाममा हचुवाको भरमा किन विनियोजन गरियो ? यसमा मर्मताका नाममा भोलीका दिनमा विल र भर्पाइको मात्र चाङ देखिन्छ भन्ने कुराको अनुमान गर्न नससकने आधार के छ ?
जनताका तर्फबाट हामी भन्न चाहन्छौं, अब नगरका हरेक कुरा सोसियल अडिट हुनुपर्छ । हरेक कुराका जवाफ जनप्रतिनिधीले जनताको कठघरामा आएर दिनै पर्छ ।
बजेट परिमाजर्न गर्न सुझाव
नगरका सम्पूर्ण वडाहरुबाट आएका सडक सञ्जाल स्तरोन्नतीको बजेट अन्दाजी साढे सात करोडको रुपैंयाको छ । यो रकम भौतिक निर्माण समितिको सडक सञ्जाल निर्माणको बास्केट फन्डमा हाली एकैद्धारबाट काम गर्न सके कम लगानीमा धेरै काम लिन सकिन्छ । जसतोकि त्यसैबाट २ वटा ट्रिपर खरिद गरि प्रत्येक वडामा नगरपालिकाको आफ्नै डोजर र ट्रिपर प्रयोग गरी २ महिना भित्रमा नगरका सबै वडाहरुको सडक सन्जालको स्तरोन्नती गर्न सकिन्छ ।
यस्तो योजना खै नगरपालिकाको तर्फबाट आएको ?
अर्को कुरा, नयाँ ट्र्याक खन्ने केही योजनाहरुमा भाडामा स्काभेटर लिइ प्रयोग गर्न सकिन्छ । यसरी काम गर्दा अधिकतम ४ करोडमा सम्पूर्ण काम सम्पन्न हुन्छ । साढे ३ करोड रुपैंया यो शिर्षकमा पनि बचत गर्न सकिन्छ । अहिलेकै तरिकाले जाने हो भने यही योजना सम्पन्न गर्न १४ करोड रुपैंया लाग्दछ । त्यसैले यसलाई परिमार्जन गर्नुपर्दछ ।
कि तलव कि भत्ता मात्र खाउ
अहिलेको बजेटमा मेयरलाई मासिक ३० हजार, उपमेयरलाई २५ हजार र वडा अध्यक्षलाई २० हजार तलव तोकिएको छ । यो हिसावले एक वर्षको ७० लाख बजेट तलव र भत्ता गरेर छुट्याइएको छ । तलव मात्र दिएर भत्ता कटौती गर्दा पनि ३५ लाख रुपैंया बचत हुन्छ ।
यसैगरी कर्मचारीको स्थानीय भत्ता पुरै वा आधा मात्र कटौती गर्दा वार्षिक करिव १८ लाख बचत गर्न सकिन्छ । नगर भर्खरै स्थापना हुँदा र कर्मचारी अभावको बेला कामको बोझको आधारमा दिइएको स्थानीय भत्ता कर्मचारीहरु पूर्ण भइसक्दा पनि त्यही हिसावले भत्ताको नाममा ठुलो रकम बजेट छुट्याउनु त्यति न्यायसंगत देखिँदैन ।
यसैगरी मसलन्द खर्च ८५ लाखबाट घटाएर ३० लाख मात्र राख्दा पनि पर्याप्त हुन्छ । यसो गर्न सकियो भने विविध खर्च भनेर शिर्षक खुलाइएको र नखुलाइएको रकम सबै जोड्दा करिव ५ देखि छ करोड रुपैंया वचत हुन्छ ।
यसबाट केही वृहत र दिर्घकालिन योजना बनाई काम गर्न सकिन्छ । समृद्ध थाहा नगर बनाउने, कृषि र पर्यटनको क्षेत्रमा विशेष योजनाहरु अघि सार्ने र खासगरी युवाहरुको विदेश पलायन रोक्ने विषय यो बजेटले महत्वका साथ समेट्नुपर्नेमा त्यस्तो देखिएन ।
तसर्थ उक्त वचत रकमबाट केही अंश छुट्याई युवा रोजगार कोष निर्माण गरी कम्तिमा ५० युवालाई प्याराग्लाइडिङ तथा अन्य पर्यटनसंग सम्वन्धीत तालिम दिई पर्यटन क्षेत्रतिर रोजगारी दिन सकिन्छ । त्यतिमात्र होइन किसान राहत कोषको स्थापना गरी कृषी रिसर्च सेन्टरसंग समन्वय गरी किसानलाई विउ उत्पादन क्षेत्रमा लगाउन सकिन्छ ।
यसो गरियो भने जनताले तिरेको करको सही अनुभुती हुन्छ । नमुनाको प्रतिनिधी बन्न सकिन्छ । नमुनाको नगर बनाउन सकिन्छ । नमुना नगरका हामी नमुना नागरिक बनेर गौरवान्वित हुन पाउनेछौं ।
यसैमा समग्र थाहानगरवाशीको कल्याण हुनेछ । यतातिर जनप्रतिनिधीको ध्यान जाओस् ।
0 comments
Write Down Your Responses