ज्ञानचन्द्र शिकारी

उत्तरी मकवानपुरको थाहानगर –११ टिष्टुङमा तिन ओटा ऐतिहासिक थुम्काहरु छन् । १) बाईसलुङ थुम्का,२)दरबार थुम्की ३)सुनपात्ती थुम्का टिष्टुङ  ।

देउराली भञ्ज्याङको शिरमा अवस्थित बाईसलुङ थुम्काको उच्चसमस्थलिबाट उत्तरमा धादिङ,नुवाकोट, रसुवा र गोरखा, दक्षिणमा थाहाको दामन, पुर्वमा धादिङ, चन्द्रागिरी भञ्ज्याङ र ईन्द्रसरोवर , पश्चिममा आग्रा, चितवन , तनहुँ र लम्जुङ लगायतको पहाडी श्रृंखलाहरुको अविश्मरणिय मनोरम प्राकृतिक छटाहरुको वास्तविक रुपमा प्रत्यक्ष र स्पष्ट अध्ययन गर्न सकिन्छ ।

प्राकृतिक रुपमा २२ ओटा थुम्काहरु एक आपसमा जोडिएर बनेको हुनाले यस हरियाली पहाडी श्रृङखलाको नाम बाईसलुङ रहेको हो । लुङको नेपाली अर्थ थुम्का  हुन्छ यस थुम्काको उच्चसमस्थली(प्लेटो) समथर जमिन झण्डै २०० रोपनि जति रहेको छ ।

 हाल उक्त जमिन सुन्दर, शान्त, र घना जङगलले भरिभराउ छ । जिल्ला वन कार्यालय मकवानपुरको अभिलेख अनुसार यस वनको क्षेत्रफल १९ हजार हेक्टर क्षेत्रफल कायम छ ।

बाईसलुङ थुम्काका जंगलहरुमा बिभिन्न प्रजातिका जटिबुटिहरुमा शक्तिगुम्बा, चिराईतो सुनगाभा , बनमुला ,जटामसी, सतुवा लगायत विविध पाईन्छ ।

वनस्पतिहरुमा काफल ,लालीगुराँस, गोब्रे सल्ला, रानीसल्ला  उतिस , चिलाउने, बाँझ, कटुस , निमकाठ, लाँकुरी, पैयुँ, तेजपात,खस्रु र अल्लो पाईन्छ ।

पन्छीहरुमा कालिच, विश्वमा नपाईने दुर्लभ काँडेभ्याकुर, तित्रा, बाज, चिल न्याउली, हलेसो, कोईली, लाटोकोसेरो,जुरेली, भद्राई, काफल पाक्यो चरी, बट्टाई र हुचिल पाईन्छ ।

जंगली पशुहरुमा बाघ चितुवा, मृग, बँदेल, दुम्सी, सालक, स्याल, मलछाप्रो, वन बिरालो, ढेडुबाँदर ,लोखर्के जस्ता जीवजन्तुहरु प्रशस्त  पाईन्छ ।


राजा पृथ्वीनारायण शाहको नेपाल एकिकरण अभियानमा  बाईसलुङको इतिहास